Aan het einde van het tweede kwartaal in 2016 zette ik de eerste stappen in een voor mij nieuw domein. Na de financiële-, telecom- en energiesector startte ik nieuwsgierig en met plezier in de zorgsector. Een grote leverancier van medische hulpmiddelen vroeg mij om naar hun uitdagingen op het digitaliseringsvlak te kijken. Er ging een wereld voor me open die geen of weinig overeenkomsten leek te hebben met de andere sectoren waarin ik met innovaties en digitalisering bezig was geweest. Omdat ik 1 juli de deur achter me heb dichtgetrokken, is het tijd om eens terug te kijken op een bijzondere tijd en wat inzichten te delen voor nieuwe ideeën.
Om de markt, spelers en dynamiek te leren kennen besloot ik om onder andere op de werkvloer met het zorgproces mee te lopen. Zo ging ik op pad naar mensen thuis om verpleegbedden en rolstoelen af te leveren en te installeren. Ik ging mee naar zorginstellingen om zicht te krijgen op de intramurale zorgverlening. Hier sprak ik met mensen die een dusdanige functiebeperking hebben, dat ze niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen. Ook sprak ik met verplegenden en verzorgenden van zwaar dementerende mensen op gesloten afdelingen. Bijzondere ervaringen waar ik super gemotiveerde mensen die anderen helpen met hun zorgvraag leerde kennen. Bijna iedereen die ik daarnaast sprak over mijn nieuwe inzichten kwam met een eigen verhaal over welke problemen ze privé zelf of met hun ouders met de zorg hadden. Waarom moest alles zo lang duren? Waarom kan ik dingen zo moeilijk vinden? Wie betaalt het eigenlijk? Gewoon een paar herkenbare vragen. Bijzonder ook dat veel van wat we online in andere domeinen zoals Retail, Travel en Banking al kunnen, in de zorg nog niet geland lijkt te zijn.
Naast de intentie om stappen op het digitaliseringsvraagstuk voor de verschillende bedrijfsonderdelen te zetten, ontstond het plan om een online platform te ontwikkelen waarmee makkelijk en snel hulpmiddelen te bestellen zouden zijn. Na een grondige analyse en planning werd besloten aan de slag te gaan en het startup-team te formeren. Ruim 100 werkdagen later was de MVP klaar om te lanceren. Er volgden een paar toffe jaren waarin een super gemotiveerd team de doorontwikkeling van het platform en introducties bij zorgprofessionals en vele thuiszorgorganisaties regelde.
Vanaf 1 juli heb ik de deur achter me dichtgetrokken nadat de investeerder, eerder dit jaar, had laten weten niet verder te willen gaan met de verdere doorontwikkeling. Een paar interessante inzichten van met name ergotherapeuten, de wijkverpleging en thuiszorgorganisaties, helpen mij met ideeën voor wat ik ga doen.
Als je uitzoomt van de zorgsector, dan ontdek je dat die best bijzonder maar ook complex in elkaar zit. Afhankelijk van de zorg of hulp die je nodig hebt, zijn er andere partijen en financieringsstromen die daar een rol bij spelen. Als je een verpleegbed nodig hebt, kan dit vanuit je zorgverzekering vergoed worden. Een scootmobiel komt, als je hem zelf niet koopt, via de gemeente vanuit de Wmo. Daarbij kan het per gemeente verschillen wat de voorwaarden zijn om een scootmobiel (of ander hulpmiddel) te krijgen. Een rollator betaal je zelf. Voor elke financieringsstroom is er een ander aanvraagproces en zijn er verschillende spelers die een rol spelen bij die aanvraag. Best logisch dat dit voor de hulpbehoevenden, maar ook voor zorgprofessionals een zoekplaatje is en veel tijd kost.
Een bijzonder inzicht is de uitdaging die zorgprofessionals in de wijk hebben als een cliënt incontinentieproblemen heeft. Daar zijn uiteraard hulpmiddelen voor, maar dit incontinentiemateriaal heeft verschillende maten en moet eerst gepast worden. De meeste leveranciers van dit materiaal leveren hier echter geen ‘passetjes’ voor. De oplossing die vaak gehanteerd wordt is best bijzonder. Incontinentiemateriaal wordt in pakketten voor 3 maanden thuis afgeleverd. Als een cliënt overlijdt, dan kan dit materiaal niet teruggestuurd worden. Het wordt weggegooid. Regelmatig wordt dan aan de wijverpleging gevraagd of zij er iets mee kunnen waardoor het overtollige materiaal verdwijnt in de achterbak van hun auto. Vervolgens kan het als pasmateriaal voor nieuwe cliënten gebruikt worden. Gelukkig ontstaan er inmiddels initiatieven om hier iets aan te doen zoals het LCB-zorgplein dat het incontinentiemateriaal verzameld en weer beschikbaar stelt. Daarmee wordt onnodige verspilling van kostbare materialen voorkomen.
Een ander inzicht leverde het opstarten en leveren van wijkverpleging op. Voordat een cliënt wijkverpleging krijgt van een thuiszorgorganisatie gaat daar een uitgebreid aanvraagproces aan vooraf. Een proces waarbij veel handwerk en administratie verzet wordt door een indicerend wijkverpleegkundige en de zorgplanningsafdeling. Als er medische hulpmiddelen nodig zijn, dan zijn er zorgorganisaties die dit regelen voor de cliënt, maar er zijn ook zorgorganisaties die het neerleggen bij de cliënt en of z’n mantelzorger(s). Voor de hulpmiddelen die vergoed worden vanuit de zorgverzekering zijn leveranciers door die verzekeraars gecontracteerd. Onderdeel van die contractering is dat de leveranciers volgens de zorgverzekeraars bepalen welke hulpmiddelen geleverd worden voor de cliënt. De betrokken wijkverpleegkundige staat eigenlijk buitenspel. De leveranciers van deze hulpmiddelen dingen naar de gunst van de zorgprofessionals om zoveel mogelijk bestellingen te krijgen. Sommigen hebben zelfs een soort van kick-back regeling met thuiszorgorganisaties afgesproken als hulpmiddelen bij hun besteld worden. Het is voor zorgprofessionals en cliënten daardoor vaak onduidelijk waarom je waar, welke zorghulpmiddelen moet bestellen en hoe die betaald worden.
Een volgend inzicht komt vanuit het domein van de AVG die inmiddels alweer ruim vijf jaar geleden van toepassing werd. Uiteraard hebben ook thuiszorgorganisaties dit voorbij zien komen en heb ik bij veel van hen inzicht van nut en noodzaak zien toenemen. Bij de tientallen organisaties die ik gesproken heb, ontmoette ik daarom veel gemotiveerde functionarissen gegevensbescherming die zich druk maken over dit onderwerp. Op z’n minst bijzonder was wel dat ze veelal hun eigen interpretatie van de AVG hadden en wat de thuiszorgorganisatie hiermee zou moeten doen. Het leek daarom wel alsof iedereen zelf het wiel aan het uitvinden was, met als gevolg eigen invulling van contracten en verwerkersovereenkomsten met (ICT) leveranciers en bijzondere eisen aan interne digitaliserings- en innovatieprojecten. Waarom zit elke organisatie dit zelf te doen en lukt het niet om hier gezamenlijk in op te trekken en daarmee de last onderling te verdelen?
Een laatste inzicht om te delen komt vanuit het thema digitaliseren en innovatie in de zorg, dat de afgelopen jaren natuurlijk ook geland is in de zorgsector. Vanuit het ministerie van VWS zijn er allerlei subsidies beschikbaar gesteld om projecten bij ziekenhuizen, zorginstellingen en specifiek de wijkverpleging te initiëren en te ondersteunen. Ook zijn er de nodige investeringsfondsen en regionale ontwikkelingsmaatschappijen die hier op inspringen. Zorgorganisaties zijn aan de slag gegaan met pratende robots, arts-patiënt communicatie-apps, personenalarmering en zelfs apparaten die moeten helpen met medicijnen uitdelen. Inmiddels lijkt iedereen achter ChatGPT e.d. aan te lopen om de zorg te verbeteren. Om ervoor te zorgen dat iedereen zijn gezondheidsgegevens makkelijk kan inzien is de persoonlijk gezondheidsomgeving (PGO) gelanceerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van de MedMij standaard. Een mooie belofte, maar als je zelf eens met een PGO probeert te werken dan heb je nog lang geen simpele en intuïtieve gebruikservaring.
De overheid vindt dat we allemaal langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen om de zorg in de toekomst ook betaalbaar te houden. Toch lijkt het wel of aan de echte uitdagingen in het domein van de zorg thuis, het vele handmatige werk, uitzoekwerk en de administratie weinig aandacht besteed wordt. Juist daar hebben andere sectoren veel meters gemaakt. Denk daarbij aan de ontwikkeling van Internet Bankieren waardoor je altijd bij je saldo en overboekingen kunt. Het gemak van onderling betalen via Tikkie. Hoe makkelijk je online boodschappen, kleding en meer kunt bestellen om vervolgens via Track en Trace te volgen wanneer het geleverd wordt. Op de een of andere manier lijkt dit in een groot deel van de zorgsector nog niet in beeld te zijn.
Als ik terugkijk naar de afgelopen zeven jaar ben ik gaan houden van de zorgsector. Een sector waarover we wekelijks of bijna dagelijks nieuwsberichten kunnen lezen die laten zien dat we grote uitdagingen hebben om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Als we slimme digitale oplossingen ontwikkelen of verbinden kunnen we hier iets aan doen. Waar in de begindagen van de introductie van Internet Bankieren technologie nog een uitdaging was, is die er op dit moment voor de eenvoudige verbeteringen voor de zorg niet meer. Ik geloof in simpele eenvoudige en intuïtieve digitale oplossingen waarmee we het dagelijks werk van de vele bevlogen zorgprofessionals makkelijker en leuker kunnen maken. Daar ga ik dus mee door. Doe je mee?